Εργαστηριακό Σεμινάριο- Γενικές Οδηγίες, Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης, Καθηγητής Α.Π.Θ

Οργάνωση της εργασίας
§  Έναρξη με ιδεοθύελλα
§  Χωρισμός κάθε ομάδας σε υποομάδες à πραγμάτευση ενός υποθέματος
§  Αξιοποίηση βιωματικών προσεγγίσεων ( experiential learning) à εμπειρία και δοκιμή, διαμόρφωση θεωρίας δράσης          
§  Αξιοποίηση τεχνικών της διαφοροποίησης της εργασίας     
§  Ανοιχτή επικοινωνία στο εσωτερικό των υποομάδων και μεταξύ τους
§  Συζήτηση για τις προτάσεις κάθε υποομάδας
§  Συγκρότηση κοινού σχεδίου εργασίας
§  Ανακοίνωση σχεδίων εργασίας κάθε ομάδας στην ολομέλεια
                             
Πορεία της εργασίας
1.     Προσδιορισμός θέματος
2.     Σύντομη εισαγωγή στο ιστορικό πλαίσιο : μπορεί να αξιοποιηθεί η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών, η Ιστορία του Νέου Ελληνισμού ( 1770-2000) από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα – Τα Νέα και ο δικτυακός τόπος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (www.ime.gr/chronos/gr/index.html)
3.     Διαμόρφωση σχεδίου διδασκαλίας, που θα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία :

  •    διατύπωση συγκεκριμένων διδακτικών – μαθησιακών στόχων
  •   αφετηρία : είναι σκόπιμο η έναρξη της διδασκαλίας να εστιάζει σε ένα βασικό πρόβλημα που θα πρέπει να επιλυθεί ή σε μια σειρά βασικών ερωτημάτων σχετικών με το θέμα και το προς επεξεργασία ιστορικό υλικό, π.χ. τι μπορεί να σημαίνει ο όρος «Ολοκαύτωμα», ποια ήταν η έκταση, το βάθος και οι συνέπειες του;
  •   διατύπωση θεμελιωδών υποθέσεων εργασίας
  •   διαμόρφωση διδακτικής – μαθησιακής πορείας:
  •  μέθοδος και μορφή διδασκαλίας
  •  οργάνωση της εργασίας
  •  μαθησιακές δραστηριότητες
  • χρήση πηγών:
  • αξιοποίηση των πηγών με βάση συγκεκριμένη στρατηγική ή μια σύνθεση στρατηγικών
  • επιλογή πηγών από ένα ευρύτερο σώμα πηγών με βάση συγκεκριμένα κριτήρια (συσχέτιση με το θέμα και τους στόχους, το πρόβλημα ή τα ερωτήματα, αντιπροσωπευτικότητα, διαφορετικές οπτικές κ.λπ.)
  •  διατύπωση ερωτημάτων  πάνω στις πηγές
  •  σύγκριση- διασταύρωση πηγών μεταξύ τους και
  •  αξιολόγηση της σημασίας τους για διαχείριση των τυχόν αντιφάσεων το θέμα


4. Σύνθεση σύντομου αφηγηματικού κειμένου (120- 150 λέξεων), όπου θα ενσωματώνονται τα κύρια συμπεράσματα της εργασίας
5.  Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της εργασίας- συζήτηση για τις μαθησιακές εμπειρίες και τη σημασία της όλης διεργασίας (δυσκολίες, προβλήματα, απορίες, αμφιβολίες, αντιφάσεις, αναπάντητα ερωτήματα, ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση κ. λ. π.)
6. Υπολογισμός χρόνου για την ολοκλήρωση της εργασίας

Στρατηγικές διδασκαλίας με τη χρήση των πηγών

Παραδείγματα

Α. Στρατηγική με εστίαση στη διαδικασία

o   Αλλαγή, εξέλιξη, συνέχεια, ιστορικός χρόνος : εικόνα αλλαγής και αίσθηση χρονολογικής εξέλιξης με τη χρήση πηγών
o   Αιτιότητα: αιτιακοί παράγοντες (οικονομία, κοινωνικές δομές και σχέσεις, πολιτική, ιδεολογία, θρησκεία κ. λ. π.), αναζήτηση και ιεράρχηση αιτιών
o   Ιστορικά ίχνη : ποικιλία πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, με σκοπό τη διερεύνηση του είδους της γνώσης για το παρελθόν και των διαδικασιών με τις οποίες τα ίχνη του παρελθόντος μετατρέπονται σε τεκμήρια και μέσω των οποίων ερμηνεύονται τα γεγονότα
o   Στάσεις και εντυπώσεις : διάκριση μεταξύ των στάσεων που εμπεριέχονται στις πηγές και των περιγραφών
o   Συγκινησιακή χρήση της γλώσσας: εντοπισμός και σχολιασμός των σχετικών στοιχείων με έμφαση στην προθετικότητα και την αποτελεσματικότητα
o   Έλεγχος εγκυρότητα και αξιοπιστίας
o   Εκμάθηση τεχνικού λεξιλογίου: γνησιότητα, αυθεντικότητα, αξιοπιστία, επιβεβαίωση, αξιολογικές κρίσεις, στάσεις, προκαταλήψεις, στερεότυπα, προπαγάνδα κ.λπ.

  Β. Ευρετική στρατηγική με σκοπό την κατανόηση πηγών

o   Φάσεις ευρετικής μεθόδου
§  Ευρετική εστιασμένη στις πηγές (sourcing heuristic): αναγνώριση και ανάλυση πηγών, ένταξή τους στο ιστορικό πλαίσιό τους
§  Επιβεβαιωτική ευρετική  (corroboration heuristic): συσχέτιση πηγών με άλλες, διασταύρωση
o   Αποτύπωση ερμηνευτικής διαδικασίας:


Πηγή
                Πρωτόκολλο ανάγνωσης

§ αναγνώριση και ανάλυση πηγής – ένταξη στο ιστορικό πλαίσιο
§ πρώτη ερμηνεία της πηγής
§ συσχέτιση με άλλες – διασταύρωση
§ νεότερη ερμηνεία της πηγής
§ επισήμανση δυσκολιών και προβλημάτων- διαδικασία κατανόησης
                           
Γ. Στρατηγική με σκοπό τη γλωσσική ανάπτυξη
  •         Ανάληψη ρόλου ειδικών από τους μαθητές: οι μαθητές εντάσσονται σε ομάδες «ειδικών» που εξετάζουν διαφορετικές πτυχές ενός θέματος. Στη συνέχεια, αναδιοργανώνονται οι αρχικές ομάδες, με σκοπό να μπορεί η καθεμιά να αντλεί στοιχεία από τις γνώσεις ενός « ειδικού».
  •         Ομάδες αντιπροσώπων: ζητείται από τις ομάδες να συζητήσουν διαφορετικές πτυχές ενός θέματος και στη συνέχεια κληρώνονται σε νέες ομάδες. Κάθε νέα ομάδα αποτελείται από αντιπροσώπους κάθε αρχικής ομάδας.
  •          «Ομιλούντα» έγγραφα: δίνεται στους μαθητές μια γραπτή πηγή και εκείνοι α) συζητούν τι θα μπορούσε να έχει συμβεί πριν ή μετά τα ιστορούμενα γεγονότα, β) καταρτίζουν ένα σενάριο με σκηνές που βασίζονται στην πηγή, γ) περιγράφουν στους υπόλοιπους την τύχη της πηγής από τη δημιουργία της μέχρι σήμερα.
  •         Υπόδυση «ειδικών»: δίνεται σε ορισμένους (ειδικούς) ένα σώμα πηγών και τους ανατίθεται να περιγράψουν πώς θα μπορούσε οι πηγές αυτές να αποτελέσουν ένα ενδιαφέρον έκθεμα.
  •          Σχολιασμός: χρήση ταινιών ή επίκαιρων ή εικόνων (χωρίς σχολιασμό), με σκοπό να επινοήσουν οι μαθητές δικά τους σχόλια.
  •          Θέση ευθύνης- δραματοποίηση: ένας μαθητής αναλαμβάνει το ρόλο του εκπαιδευτικού και διεξάγει έρευνα για ένα ιστορικό πρόσωπο. Οι υπόλοιποι του θέτουν ερωτήσεις για τις πράξεις και τις ιδέες του προσώπου αυτού.
  •          Συνεργατικές δραστηριότητες: σκοπός η δημιουργία παρουσίασης ή έκθεσης.

 
   Δ. Στρατηγική για την ανάπτυξη της χρονολογικής σκέψης
  • Η στρατηγική στηρίζεται στην αξιοποίηση μιας εκτενούς πηγής, καθώς και στην επικουρική χρήση άλλων πηγών
  • Διδακτική πορεία:
  • Προσδιορισμός του είδους της ιστορίας και του θέματος με βάση την πηγή
  • Συγκρότηση χρονολογίου με βάση τα αναφερόμενα γεγονότα (γραμμή χρόνου ή διάγραμμα ροής) και καθορισμό της αρχής και του τέλους

  • Επιλογή τίτλου για το χρονολόγιο
  • Επισήμανση και τοποθέτηση στο χρονολόγιο χαρακτηριστικών γεγονότων
  • Προσπάθεια για ανακάλυψη αχρονολόγητων σημαντικών γεγονότων- χρονολόγηση με τη βοήθεια άλλων πηγών και ένταξη στο χρονολόγιο
  • Προσπάθεια για εντοπισμό, με τη βοήθεια άλλων πηγών, προσώπων που δεν αναφέρονται στη βασική πηγή
  • Διάρκεια γεγονότων (επισημάνσεις με βέλη ή διαφορετικό χρώμα)
  • Προσδιορισμός γεγονότων που συνδέονται με σχέση αιτίου- αποτελέσματος
  • Συνόψιση:

    § ομοιότητες και διαφορές που παρατηρούνται στη χρήση των όρων από την πρώτη μέχρι την τελευταία χρονολογία- πιθανές εξηγήσεις
    § αιτιολογημένες προβλέψεις για μελλοντικά γεγονότα ή τάσεις

                       
   Ε. Ερευνητική στρατηγική
  • Ο μαθητής ως «ερευνητής»: εξασφάλιση περιβάλλοντος κοινωνικής αλληλεπίδρασης, μάθηση μέσω αυθεντικών δραστηριοτήτων
  • Πορεία διδασκαλίας:
  •   Έναρξη με συζήτηση γύρω από απόψεις μαθητών πάνω στο θέμα
  •   Σύντομη αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο
  •  Διατύπωση μεθοδολογικών στόχων και σχεδιασμός δραστηριοτήτων (πρόσωπα, γεγονότα, τρόποι σκέψης των ιστορικών)
  •  Πορεία εργασίας:

§ το μη ορατό παρελθόν πρέπει να αφήσει ίχνη
§ ο ιστορικός αναζητά, συλλέγει, επιλέγει, αναλύει και οργανώνει τα ίχνη, μετατρέπει τα ίχνη σε τεκμήρια και στη συνέχεια κατασκευάζει αφήγηση(αναπαράσταση του παρελθόντος)
§ το κοινό διαβάζει, μαθαίνει και αναδιηγείται τις αναπαραστάσεις των ιστορικών, δημιουργεί όμως και τις δικές του
  • Σύγκριση και αξιολόγηση εμπειριών και ερμηνειών των μαθητών με τα γεγονότα 
  • Ανάληψη ρόλου του «ιστορικού-ερευνητή» από ομάδες μαθητών – υποβολή ερωτημάτων από τους υπόλοιπους
  • Συζήτηση σε ομάδες και στην ολομέλεια της τάξης
  • Παρουσίαση των απόψεων και των θέσεων των μαθητών


 ΣΤ. Στρατηγική με σκοπό την ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης
  • Χρήση πηγών σε 3 διαδοχικά στάδια:
  • Πηγή α’ βαθμού(core document): βασική για το θέμα (διάλογος, ανοιχτές ερωτήσεις)
  • Πηγές β’ βαθμού: σχετικές με το θέμα αλλά διαφορετικής οπτικής
  • Πηγές γ’ βαθμού: αναζήτηση από τους μαθητές πηγών σχετικών με την πρώτη, με σκοπό την ανάλυση, τη συσχέτιση και την παρουσίασή τους
  • Επιλογή πηγών α’ και β’ βαθμού (σταδίου):
  • Κριτήρια: ιστορική αξία, συνεισφορά πηγών στην ιστορική γνώση
  • Ερωτήματα: ενδιαφέρον, ανάπτυξη γνώσης, συσχέτιση ιδεών και γεγονότων με ήδη οικεία γνώση, καταλληλότητα ως προς το επίπεδο, επίδραση στην κατανόηση, στις αντιλήψεις και στην εξαγωγή συμπερασμάτων, ανταπόκριση στους διδακτικούς στόχους
  • Αξιοποίηση πηγής α’ βαθμού: βασικά ερωτήματα για ανάλυση πηγής, συζήτηση για το νόημα της πηγής μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο
  • Αξιοποίηση πηγών β’ βαθμού: ανάλυση και συσχέτιση με πηγή α’ βαθμού, συγκρίσεις
  • Αναζήτηση πηγής ή πηγών γ’ βαθμού: σκοπός ή σύνθεση ενός σύντομου κειμένου με βάση τις πηγές α’ και γ’ βαθμού και στοιχεία από τις πηγές β’ βαθμού
  • Έκδοση πηγών
  • Βασικά στοιχεία για την ιστορική σκέψη: διατύπωση ερωτημάτων για την επίλυση προβλημάτων, σε βάθος ανάλυση πηγών, διαχείριση
  • Εστιασμένη ευρετική (sourcing heuristic)- Επιβεβαιωτική ευρετική (corroboration heuristic)- Ένταξη πηγών στο ιστορικό πλαίσιό τους(contextualization)- Συγκριτική ευρετική(comparative heuristic)


Ζ. Βασική στρατηγική
  •  αποστασιοποίηση
  •  ενσυναίσθηση
  •  ερευνητική διαδικασία
  •  Ανάλυση ιστορικής γλώσσας: ψευδείς αναλογίες, στερεότυπα, ιδεολογικές χρήσεις της ιστορίας, συγκινησιακή χρήση της γλώσσας, στρεβλώσεις, αποσιωπήσεις, προκαταλήψεις αποδεκτών κ.λ.π.

  •  Χρήση αντικρουόμενων πηγών- συστηματική κριτική προσέγγιση:
  •  Τι, πότε, πού και πώς συνέβη;
  •  Ποιοι άρχισαν τη σύγκρουση; Ποιοι είχαν καλύτερες ευκαιρίες να το αποδείξουν;

  •  Εντοπισμός περισσότερο έγκυρων και αξιόπιστων πηγών
  •  Εντοπισμός προκαταλήψεων που έχουν οι δημιουργοί των πηγών
  •  Εντοπισμός και ταξινόμηση ομοιοτήτων και διαφορών σε πτυχές του θέματος
  •  Εξαγωγή συμπερασμάτων

  •  Δημιουργική φάση: εργασίες μαθητών με έμφαση στην ανθρωπιστική διάσταση των συγκρούσεων – σκέψεις για το πώς θα μπορούσε να είχαν αποφευχθεί οι συγκεκριμένες συγκρούσεις ή να αποφευχθούν άλλες στο μέλλον


Η. Διδασκαλία διαφορετικών ερμηνειών
  •  Περιγραφή διαφορετικών ερμηνειών
  •  Ανάλυση και αξιολόγηση ερμηνειών
  •  Προσεγγίσεις:

  • The two-sides of the room approach: δύο φύλλα με διαφορετικές πληροφορίες για το ίδιο πρόσωπο ή γεγονός- εντοπισμός θετικών και αρνητικών σημείων ή χαρακτηριστικών
  • The textbook front cover approach: επιλογή εξωφύλλων βιβλίων γύρω από το ίδιο θέμα, γεγονός, πρόσωπο κ .λ. π. χωρίς χρονολογίες- ενημέρωση για χρονολογίες μετά την παρουσίαση και τη συζήτηση
  • Εξήγηση για το πώς και το γιατί έχουν δημιουργηθεί οι διαφορετικές ερμηνείες:
  •  Πρόταση λόγων για τις διαφορές
  •  Ενεργητικές δραστηριότητες:
  •  ιδεοθύελλα
  •  διάλογος
  • διαφορετικές οπτικές για το ίδιο θέμα σε διαφορετικούς μαθητές
  • συγκρίσεις


 Πολυπρισματικότητα
  • Στρατηγική κατανόησης του «άλλου», συνειδητοποίηση κοινωνικών και πολιτισμικών παραμέτρων για τη διαμόρφωση των ερμηνειών και εντοπισμός προκαταλήψεων
  • Θεμέλια πολυπρισματικής θεώρησης:
  • Σειρά αναλυτικών ερωτήσεων στις πηγές: περιγραφή, ερμηνεία, εντοπισμός κενών, προσδιορισμός πηγών για περαιτέρω πληροφορίες
  • Στρατηγικές για την εξαγωγή πληροφοριών:

  § πρώτες διαπιστώσεις( π.χ. η πηγή δείχνει ….,υποδηλώνει…, δεν αναφέρει…)
  § σύγκριση- διασταύρωση
§καταγραφή πραγματολογικών δηλώσεων  και διαπιστώσεων (η πηγή δημιουργήθηκε  από…, είναι…., εξηγεί…, χρησιμοποιήθηκε….)
§ βοήθεια για σύνδεση – σύνθεση( πίνακες σύνδεσης θεμάτων, διαγράμματα ροής, ταξινόμηση και συσχέτιση, συγχρονιστικοί πίνακες, ασκήσεις σύνθεσης- πλοκής)
  • Χειρισμός αντικρουόμενων πληροφοριών και οπτικών: βάση μπορεί να αποτελέσει μια σχετική ταινία ή δίκη (οπτικές, χρήσεις μαρτυριών, ιδιότητες μαρτύρων κ. λ. π.)


Μαθησιακές δραστηριότητες
  • Συζήτηση υφιστάμενων δυνατοτήτων (π.χ. επέτειοι, ιστορική διάσταση όρων)
  • Μύηση μαθητών στην ιστοριογραφία: διαμάχη ιστορικών πάνω στο θέμα

§κατανόηση της φύσης και των λόγων της διαμάχης
§υποστήριξη θέσεων από δύο μαθητές ή ομάδες μαθητών-  «ανάκριση» από τους άλλου
  • Ενσωμάτωση πολυπρισματικής θεώρησης στην ιστορική αφήγηση:

   §συγκριτική προσέγγιση
   §ενσυναίθηση
   §συσχετίσεις
Πολυπρισματικότητα και αντικειμενικότητα:
  • Όλες οι οπτικές δεν έχουν την ίδια βαρύτητα
  • Σημασία έχει η οπτική της ζωής


 Καλές πρακτικές για την οργάνωση της εργασίας στην τάξη
  • Ιδεοθύελλα
  • Συζήτηση σε ομάδες και στην ολομέλεια
  • Συνεργατική έρευνα σε ομάδες
  • Αντιμαχία- αντιλογία
  • Ανάληψη ρόλων
  • Παιχνίδι δηλώσεων
  • Προσομοίωση
  • Συνεντεύξεις μεταξύ των μαθητών
  • Χρήση ερωτηματολογίων (στάσεις και γνώσεις)
  • Χρήση εφημερίδων, εικόνων, ταινιών, απομνημονευμάτων κ. λ. π.
  • Γραπτές εργασίες ή κατασκευή σεναρίων


Βασικές αρχές για τη συγκρότηση ομάδων
Μέγεθος ομάδας: ιδανική λύση η ομάδα των 4-5 ατόμων
Σύνθεση ομάδων:
§ μαθητές μεικτής ικανότητας( συνήθως ένας καλός, δύο μέτριοι και ένας αδύνατος)
§ ομοιογενείς για συγκεκριμένα καθήκοντα- διαφοροποίηση της διδασκαλίας
Προτιμήσεις μαθητών: κοινωνιόγραμμα τάξης
Δυναμική και λειτουργία ομάδων: σχέσεις ενδο-ομαδικές και διαομαδικές è σχέσεις συνεργατικές ή ανταγωνιστικές, κυρίως μεταξύ διαφορετικών ομάδων
Ρόλος δασκάλου: διαμεσολαβητικός- κοινωνικοσυντονιστικός- υποστηρικτικός (mediator-facilitator)

 Τρόποι για την εδραίωση της υπευθυνότητας
  •  Μέγεθος ομάδας
  • Ατομικό τεστ για κάθε μαθητή
  • Τυχαία προφορική εξέταση μαθητών (π.χ. σύντομη παρουσίαση της εργασίας τους)
  • Παρατήρηση κάθε ομάδας και καταγραφή σχολίων για τη συμμετοχή κάθε μέλους στην ομαδική εργασία
  • Ανάθεση (εκ περιτροπής) σε ένα μαθητή κάθε ομάδας του ρόλου του συντονιστή
  • Ανάθεση στους μαθητές να εξηγήσουν στους άλλους τι έμαθαν. Όταν αυτό το κάνουν διαδοχικά όλοι οι μαθητές, έχουμε τη λεγόμενη «ταυτόχρονη εξήγηση»



Μορφές συνεργατικής μάθησης
  • Τυπική συνεργατική μάθηση: οι μαθητές εργάζονται ομαδικά από μία διδακτική ώρα μέχρι μερικές εβδομάδες. Ο εκπαιδευτικός ορίζει τους στόχους του μαθήματος, παίρνει προκαταρκτικές αποφάσεις, εξηγεί τα καθήκοντα και τους όρους της θετικής αλληλεξάρτησης, παρακολουθεί την πορεία της μάθησης, παρεμβαίνοντας όπου χρειάζεται, αξιολογεί τα αποτελέσματα της μάθησης και βοηθάει τους μαθητές να ελέγχουν τη λειτουργικότητα της ομάδας τους
  • Άτυπη συνεργατική μάθησης: συνίσταται σε ομαδική εργασία μαθητών που προσπαθούν ευκαιριακά να επιτύχουν κοινούς στόχους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εστίαση της προσοχής στην ύλη, για την πρόκληση θετικής διάθεσης για μάθηση, για την έκθεση προσδοκιών, για τον έλεγχο της μάθησης ή για τον τερματισμό μιας διδακτικής φάσης
  • Σταθερή ομάδα
  • Συνεργατικό σχολείο: προϋποθέτει και συνεργατική διδασκαλία (team teaching)


 Συνεργατικές δραστηριότητες- Τεχνικές                                           
1. Παιχνίδι συναρμολόγησης (JigsawGroup)
  • σε κάθε μέλος κάθε ομάδας 4-5 ατόμων ανατίθεται ύλη που θα πρέπει να μάθει και να τη διδάξει στα υπόλοιπα μέλη ή
  • γίνεται κάτι ανάλογο με δύο κατηγορίες ομάδων, των «ειδικών» και των «συνεργαζόμενων»


2. Συνεργασία κατά ζεύγη (ThinkPair- Share):
στην αρχή οι μαθητές σκέφτονται σιωπηλά ο καθένας μόνος του πάνω σε μία ερώτηση που έθεσε ο εκπαιδευτικός, στη συνέχεια μοιράζονται τις σκέψεις τους ανά ζεύγη και τέλος με άλλα ζεύγη ή ολόκληρη την τάξη
  • Συνέντευξη σε τρία στάδια(Three- Step Interview): αφού σχημάτισαν ζεύγη, κάθε μαθητής παίρνει συνέντευξη από το ταίρι του, θέτοντας κατάλληλες ερωτήσεις. Στη συνέχεια, αντιστρέφονται οι ρόλοι και, στο τέλος, τα ζεύγη μοιράζονται τις απαντήσεις τους με όλη την ομάδα ή την τάξη


3. Ιδεοθύελλα (Round Robin Brainstorming ή Placemat)
    § η τάξη χωρίζεται σε ομάδες με ένα συντονιστή
    § τίθεται μια ερώτηση που επιδέχεται πολλές απαντήσεις
    § αφού δοθεί χρόνος για σκέψη πάνω στην ερώτηση(θέμα), κάθε μέλος της ομάδας μοιράζεται τις απαντήσεις του με τα υπόλοιπα μέλη, ακολουθώντας την τεχνική Round Robin (σχήμα κύκλου)
§  ο συντονιστής καταγράφει όλες τις απαντήσεις
§  Σύντομη ανασκόπηση (Three-Minute Review):  διακοπή πορείας διδασκαλίας και παροχή λίγου χρόνου για ανασκόπηση ή υποβολή ερωτήσεων και έκφραση αποριών
§  Ομάδα- ζεύγος – άτομο (Team- Pair- Solo): χρησιμοποιείται συνήθως σε περιπτώσεις προβλημάτων

3. Ομάδες με αριθμημένα μέλη (Numbered Heads Together  ή Number Frenzy)
  • τα μέλη κάθε ομάδας παίρνουν έναν αριθμό και στη συνέχεια συνεργάζονται πάνω σ’ ένα θέμα  ο εκπαιδευτικός καλεί έναν αριθμό να απαντήσει, οπότε οποιοδήποτε μέλος μπορεί να είναι αυτό που θα δώσει την απάντηση
  • Κύκλος του σοφού(Circle the Sage)è

  ο εκπαιδευτικός παρακινεί τους μαθητές να βρουν ποιοι ανάμεσά τους έχουν ειδικές γνώσεις πάνω σ ’ένα θέμα  οι «σοφοί» στέκονται έξω από την αίθουσα( ή κάπου παράπλευρα), 2 μέλη κάθε ομάδας «επισκέπτονται» διαφορετικούς «σοφούς», συζητούν μαζί τους και στη συνέχεια επιστρέφουν στην ομάδα τους και εξηγούν στους υπόλοιπους όσα έμαθαν (σύγκριση και αντιμετώπιση διαφωνιών)
  •  Συνεργάτες( Partners)è

 κάθε ομάδα χωρίζεται σε δύο υποομάδες, οι «συνεργάτες» κάθε ομάδας συνεργάζονται πάνω στο θέμα και στη συνέχεια επιστρέφουν στις ομάδες τους, για να διδάξουν όσα έμαθαν στα υπόλοιπα μέλη

4. Ανάληψη ρόλου δασκάλου (Playing Teacher)è
   η δραστηριότητα είναι παρόμοια με τον «κύκλο του σοφού»

5. Κάρτες μάθησης ρόλων (Learning Role Cards)è
  • Λειτουργικοί ρόλοι

     αναλυτική περιγραφή ρόλων
  • Μαθησιακοί ρόλοι

αναλυτική περιγραφή του «τι» και του «πώς» των καθηκόντων = «σπάσιμο κώδικα» και τρόποι αξιοποίησης των πληροφοριών
  • Eτεροαξιολόγηση διαφορετικών ομάδων ή μελών της ίδιας ομάδας (Group Grading ή Assessment)
  • Ρόλος – συμμετοχή γονέων è

«Ζώνη Πραγματικής Ανάπτυξης» (Zone of Actual Development)


                          Η τεχνική Round Robin
                            ένα παράδειγμα
                                        
  • Συλλογή γραπτών πηγών που έχουν κοινό θέμα
  • Μεταγραφή πηγών στον υπολογιστή με διαφορετικές γραμματοσειρές
  • Χωρισμός μαθητών σε ομάδες, ανάλογες με τις γραμματοσειρές με τις οποίες έχουν μεταγραφεί τα ποιήματα
  • Ανάληψη ρόλων ανάλογα με τη γραμματοσειρά που έχουν επιλέξει
  • Βασικός κανόνας της τεχνικής είναι ότι μόνον ένας μαθητής μιλάει κάθε φορά
  • Ένας μαθητής μπορεί απλώς να πει ότι «συμφωνώ με τον/την …όταν λέει…» à η απάντηση γράφεται στον πίνακα ή σε τετράδιο και μπορεί να συμπληρωθεί


Διαδικασία:
§  κάθε ομάδα εργάζεται σε διαφορετική πηγή, έχοντας αντίτυπα της ίδιας πηγής σε αριθμό ανάλογο με τα μέλη της
§  ο εκπαιδευτικός ζητάει από τους μαθητές να διαβάσουν την πηγή σιωπηρά και να αποφασίσουν ποια γραμματοσειρά θα ήθελαν να διαβάσουν φωναχτά
§  κάθε μαθητής διαβάζει διαδοχικά στίχους της πηγής με τη γραμματοσειρά που επέλεξε
§  οι μαθητές ξαναδιαβάζουν την πηγή σιωπηρά και
  •  σημειώνουν τι τους λέει η πηγή
  •  γράφουν δύο ερωτήσεις γύρω από αυτήν, αν μπορούν και τις απαντήσεις

§  οι μαθητές κάθε ομάδας ξαναδιαβάζουν φωναχτά την πηγή
§  ο εκπαιδευτικός ακούει τις ερωτήσεις και τις γράφει στον πίνακα, αναδιατυπωμένες αν είναι απαραίτητο
§  κάθε μαθητής παίρνει το λόγο και λέει στους άλλους τι του λέει η πηγή και αν άλλαξε η οπτική του κατά τις διαδοχικές αναγνώσεις
§  κάθε μαθητής ξαναπαίρνει το λόγο, υποβάλλοντας τις δύο ερωτήσεις που έγραψε
§  δίνεται χρόνος στις ομάδες για συζήτηση
§  κάθε μαθητής επιλέγει ένα πρόσωπο, θέμα ή μορφολογικό χαρακτηριστικό της πηγής, για να το επεξεργαστεί περαιτέρω, λέγοντας: «εγώ θα ήθελα να μιλήσω για…»
§  ο εκπαιδευτικός γράφει τις επιλογές των μαθητών στον πίνακα
§  κάθε ομάδα συμφωνεί για τα θέματα που θα συζητήσει
§  ο εκπαιδευτικός ζητάει από τους μαθητές κάθε ομάδας να επιλέξουν δύο παραθέματα, δύο απόψεις για το τι τους λέει η πηγή, δύο εικόνες, δύο σύμβολα κ. λ. π. και στη συνέχεια να δημιουργήσουν ένα πόστερ με τα στοιχεία αυτά
§  κάθε ομάδα έρχεται διαδοχικά στον πίνακα, δείχνει το πόστερ που έκανε, διαβάζει την πηγή με κυκλική σειρά και εξηγεί τα αποτελέσματα της εργασίας της (= προσέγγιση της πηγής)

§  στους μαθητές κάθε ομάδας δίνονται στοιχεία σχετικά με την κριτική ανάλυση της πηγής για «κατ’ οίκον» εργασία.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου